اگر به هر دلیلی نیاز به حفر چاه جدید دارید و برای شما این سوال پیش آمده که حفر چاه جدید در چه زمانی و چگونه انجام می شود این مطلب را از دست ندهید.

در این مطلب شما را با نکات مهم در حفر چاه جدید آشنا کرده و کلیه الزامات حفر چاه و ایمنی چاه به صورت کامل بررسی می شود.

در این مقاله به بررسی موارد زیر می پردازیم:

• دلیل حفر چاه جدید
• چگونگی حفر چاه جدید
• محل مناسب حفر چاه
• زمان مناسب برای کندن یک چاه جدید
• تجهیزاتی که در حفر چاه مورد نیاز است
• ویژگی های یک مقنی خوب
• نکات ایمنی که هنگام حفر چاه باید رعایت کرد

با ما همراه باشید:

یک چاه جذبی چگونه حفر می شود؟

شبکه سراسری فاضلاب سال هاست راه اندازی شده و خانه های جدید و حتی بسیاری از خانه های قدیمی به این شبکه متصل شده اند و فاضلاب خود را از طریق این شبکه دفع می کنند. اما سیستم دفع فاضلاب در برخی مناطق به دلایلی همچنان چاه های فاضلاب می باشد. چاه های فاضلاب در دو نوع چاه های جذبی و سپتیک (سپتیک تانک) وجود دارند.

انتخاب نوع چاه هم به مواردی بستگی دارد مانند نوع زمین و سطح آب زیر زمینی منطقه ی مورد نظر و در بعضی مناطق نمی توان چاه جذبی حفر کرد و برعکس.

قبل از حفاری یک سری محاسبات باید صورت بگیرد از جمله سنجش خاک زمین، محاسبه عمق تقریبی چاه، نوع چاه، قطر دهانه چاه و ... .

در این مقاله قصد داریم حفر چاه جذبی را مورد بررسی قرار دهیم و نکات مهم آن را بررسی کنیم.

چاه های جذبی از سه قسمت میله، گلدانی و انباره تشکیل شده اند که در ادامه به معرفی کامل آن ها می پردازیم.

مراحل حفر چاه جذبی نو با عکس

قسمتی از مراحل حفر چاه جذبی نو و کول گذاری میله و انباره توسط مقنی و لوله کشی فاضلاب ساختمان از چاه کهنه به چاه نو را می توانید در تصاویر زیر ببینید.

دلایل حفر چاه جدید

به دلایل مختلفی ممکن است نیاز به حفر چاه جدید داشته باشیم. در زیر به برخی از این دلایل اشاره می کنیم:

• ممکن است چاه قدیمی کارایی خود را به حدی از دست داده باشد که تخلیه چاه برای آن مفید نباشد.
• در بعضی موارد چاه موجود متناسب با ظرفیت ساختمان نیست و نیاز به حفر یک چاه دیگر داریم.
• ممکن است برای ساختمان تازه ساخته شده نیاز به حفر چاه جدید داشته باشیم.
• اگر چاه موجود در معرض ریزش قرار داشته باشد بعد از تخلیه چاه قدیمی باید چاه جدیدی حفر کرد.

زمان مناسب برای حفر چاه جدید

بهترین زمان برای حفر چاه جدید موقعی است که سطح آب های زیرزمینی در پایین ترین حد خود باشد. بنابراین باید در مواقعی اقدام به حفر چاه جدید نمود که میزان بارندگی ها حداقل باشد. در کشور ما ایران بهترین زمان برای حفر چاه جذبی جدید ماه های مرداد و شهریور است.

محل مناسب برای حفر چاه جدید

قبل از هر کاری باید محل مناسب برای حفر چاه جدید را مشخص نمود. چند فاکتور را می توان در نظر گرفت و بر اساس آن ها بهترین محل حفر چاه را انتخاب کرد.

• مهمترین عامل در پیدا کردن محل مناسب برای حفر چاه جدید جنس خاک محل می باشد. جنس خاک باید دارای قدرت جذب خوبی داشته باشد. زمین های ماسه ای و شنی کشش آب خوبی دارند و حفر چاه در مناطقی که خاک آن ها ماسه و شن باشد.

جنس خاک:

خاک مناسب یکی از مهمتری مسائلی است که باید رعایت شود بخاطر همین ما حتما پیشنهاد می کنیم قبل از انجام هر کاری یک متخصص حفر چاه محل مورد نظر و جنس خاک آن را بررسی نماید تا از مشکلات بعدی و خطرات احتمالی جلوگیری به عمل آید.

            توجه فرمایید که در چاه های سپتیک این موضوع اهمیت بالایی ندارد ولی در چاه های جذبی کارشناسی جنس خاک الزاما باید انجام گیرد.

خاک رسی: این نوع خاک خاصیت جذب خیلی کمی دارد و آب را در خود نگه می دارد.

خاک شنی: این نوع خاک جذب آب بسیار بالایی دارد و آب در آن به راحتی نفوذ کرده و به پایین منتقل می شود.

خاک ماسه ای (ماسه بادی) : جذب آب در این نوع خاک ضعیف بوده و بعد از جذب مقدار کمی آب، خاک اشباع می شود .

• محل حفر چاه در منطقه ای باشد که رفت و آمد کمتری در آن جا وجود دارد.
• نزدیک لوله کشی های افقی قرار نگیرد.
• اگر در محل حفر چاه جدید چاه آب وجود داشته باشد باید فاصله چاه فاضلاب با آن حداقل 30 متر و بیشتر باشد تا آلودگی های چاه فاضلاب به چاه آب نفوذ نکند.

تجهیزات لازم برای حفر چاه جدید

حفر چاه ممکن است به شکل دستی یا ماشینی و یا با ابزار آلات خاصی انجام شود.

در گذشته مقنی ها با ابزارهای سنتی حفر چاه مثل بیل و کلنگ چاه را حفر می کردند. امروزه هم از این وسایل استفاده می شود اما امروزه ابزارهای جدیدی تولید شده که کار را راحت تر و سریع تر کرده و مدت زمان حفر چاه را کاهش داده است.

یکی از ابزارهای جدید برای حفر چاه جدید چکش دژبر است.

چکش ضربه ای یا چکش دژبر یکی از تجهیزات جدید برای حفاری چاه های جذبی است که قدرت آن بسیار بیشتر از چکش های برقی است و به وسیله ی باد کمپرسور کار می کند.

اجزای چاه جذبی

میله چاه جذبی:

قسمت مهم چاه، میله چاه است که به شکل استوانه ای حفر می شود. میله چاه باید کاملاً عمودی حفر شود و هیچ کجی در آن وجود نداشته باشد زیرا اگر حتی مقدار کمی انحراف در میله چاه وجود داشته باشد کول ها به خوبی روی هم قرار نمی گیرند احتمال ریزش چاه بالا می رود.

اگر هنگام حفر چاه جدید به قطعات سنگی برخورد نمودیم بهتر است که با وسایلی مانند دینامیت سنگ را سوراخ کرد و سپس به حفاری ادامه داد.

طول میله چاه نباید کمتر از 12 متر باشد. میله چاه باید تا جایی عمیق شود که به محل آب کش خاک برسد چون اگر در محلی متوقف شود که قدرت جذب خاک پایین باشد چاه را با مشکل مواجه می کند وباعث زود پر شدن آن می شود.

انباری چاه:

انباری چاه در انتهای میله چاه حفر می شود و به شکل تونل هایی است که باعث افزایش تماس فاضلاب با بستر خاک زمین می شود و باعث می شود چاه بتواند آب بیشتری جذب کند.

انباری چاه باید در نقطه ای از چاه که خاک آن ماسه ای است حفر شود زیرا آب را بهتر عبور دهد. انباری چاه به شکل های مختلفی حفر می شود مربعی، دایره ای و کله قندی. انباری کله قندی بیشتر از اشکال دیگر توسط مقنی ها استفاده می شود.

عمق انباری چاه بستگی به کاربری ساختمان و جمعیت آن دارد.

در زمینهای شیبدار، مسیر انباری عمود بر جهت شیب است. مثلا اگر شیب زمین شمال به جنوب باشد، بهتر است انبار شرق به غرب حفر شود.

طوقه چاه:

قسمت دهانه ی چاه است که زیر گلدانی قرار می گیرد. این قسمت به دلیل این که بیشتر در معرض ریزش فاضلاب قرار دارد باید استحکام لازم را داشته باشد. برای مقاوم سازی عمل طوقه چینی انجام می شود و دهانه چاه را تا ارتفاع مشخصی (حدود 2 متر) با آجر می پوشانند.

ملات مورد استفاده در طوقه چینی ماسه و آهک می باشد که در برابر آب مقاومت خوبی دارد. طوقه چینی باید با دقت فراوانی انجام شود چون استحکام آن امنیت چاه را به میزان قابل توجهی بالا برده و مانع ریزش آن می شود.

طوقه چینی باید با دقت فراوانی انجام شود.

گلدان چاه:

گلدان چاه قسمت قیف مانند بالایی چاه است که برای جلو گیری از آسیب و تخریب میله ی چاه استفاده می شود.

آب و فاضلاب قدرت تخریب فراوانی دارند. به همین دلیل و برای جلوگیری از تخریب میله چاه توسط آب فاضلاب، مقطعی مخروطی شکل به نام گلدان چاه در دهانه آن قرار می دهند تا آب بصورت عمودی وارد میله شود و با دیواره و طوقه برخورد نکند.

عمق مناسب برای چاه

عمق چاه متناسب با خاک و موقعیت محلی منطقه و همچنین ظرفیت مورد انتظار چاه تخمین زده می شود.

عامل دیگر در تعیین عمق چاه، وزن ساختمانی است که قرار است ساخته شود: هر سازه ای که روی زمین ساخته می شود با توجه به وزنش تا عمق به خصوصی تحمل پذیری دارد که چاه نباید در این عمق قرار بگیرد زیرا احتمال ریزش به وجود می آید. در واقع چاه باید در عمقی از زمین بسط داده شود که وزن و فشار مربوط به ساختمان خنثی شود.

ویژگی های یک مقنی (چاه کن) خوب

به شخصی که عمل کندن چاه را انجام می دهد مقنی یا چاه کن می گویند. مقنی گری کار سخت و پر خطری است. در زیر برخی ویژگی های یک مقنی خوب را ذکر می کنیم:

• ماهر و با تجربه باشد، تجربه در مقنی گری بسیار مهم است. حفر چاه در انواع زمین ها و ساختمان ها باعث می شود تجربه این افراد بالا رفته و با سرعت بیشتری این کار را انجام دهند.
• قیمت مناسبی برای حفر چاه ارائه دهد.
• زمان بندی مشخصی برای خود و افراد تحت نظرش داشته باشد
• وقت شناس باشد و کار رابه موقع تحویل دهد.
• در صورت بروز مشکل از چاه پشتیبانی کند.

اصولی که هنگام حفر چاه جدید باید رعایت شود

هنگام حفر چاه جدید نکاتی را باید رعایت کرد تا ایمنی چاه تضمین شده و چاه در برابر خطرات ریزش مقاوم باشد. حفر چاه شاید ساده به نظر برسد ولی اگر نکات لازم رعایت نگردد ممکن است خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. اخبار هایی که در رابطه با ریزش چاه در مناطق مختلف می شنویم به دلیل حفر غیر اصولی چاه است.

برای حفر چاه حتما از مقنی های باتجربه و حرفه ای کمک بخواهید تا از خطرات ریزش چاه در امان باشید. در زیر به سه مورد مهم در حفر چاه جدید اشاره می کنیم که حتماً باید رعایت شوند:

طوقه چینی چاه

یکی دیگر از اصول حفر چاه، طوقه چینی آن می باشد، بعد از کندن و حفاری چاه توسط مقنی دهانه چاه را با آجر می پوشانند که به این عمل طوقه چینی می گویند.

کول گذاری چاه

کول از جنس سیمان است که در اطراف میله چاه و در ارتفاع های مشخصی از آن قرار می گیرد.

در صورتیکه خاک دیواره میله چاه از نوع ریزشی و سست باشد از کَوَل برای جلوگیری از ریزش میله چاه استفاده می کنند.

هواکش چاه

هواکش چاه لوله ای است که امکان تخلیه هوا و گازهای خطرناک درون چاه را ممکن می کند، در غیاب هواکش چاه، فاضلاب به کندی به پایین می رود و گویی چاه گرفته باشد.

در بعضی موارد از لوله ناودانی پشت بام به جای لوله هواکش چاه استفاده می شود که غیر اصولی است زیرا در مواقع بارندگی این لوله در حال انتقال آب به چاه است و ممکن است هواکشی را بدرستی انجام ندهد.

نکات ایمنی که در حفر چاه جدید باید رعایت شود

• ایمنی افراد هنگام حفر چاه بسیار مهم است. از آن جایی که هنگام حفر چاه هیچ گونه داربستی وجود ندارد مقنی ها هنگام حفر چاه و یا طوقه چینی باید نکات ایمنی را رعایت کنند تا از خطرات سقوط به درون چاه در امان باشند.
• هنگام حفر چاه باید از دستکش، کلاه و لباس مخصوص استفاده کرد.
• اگر چاه در محل های پر رفت و آمد حفر شود باید بعد از طوقه چینی روی آنرا با دال بتنی پوشاند که در صورت ریزش انع از سقوط افراد به داخل آن شود.
• لوله کشی آب سرد و گرم نباید از روی دهانه چاه عبور کند.

قیمت حفر چاه جدید چقدر است؟

قیمت چاه بر اساس نرخنامه اتحادیه تخلیه چاه محاسبه می شود. مهمترین عامل در تعیین قیمت حفر چاه جدید متراژ چاه می باشد. برای محاسبه متراژ چاه جذبی به این شکل عمل می کنیم:

اگر چاه فقط شامل میله بوده و فاقد انباری باشد، متراژ چاه براساس طول میله محاسبه می شود ولی اگر چاه دارای انباری باشد متراژ بخشی که میله است به صورت حاصلضرب طول در عرض در ارتفاع محاسبه شده و متراژ انباری به صورت دو برابر حاصلضرب طول در عرض در ارتفاع می باشد.